ارز
به ضم همزه و راى مهمله و زاى معجمه معرب اورزاء و اوریز یونانى است و به سریانى روزى و به عربى ثمن و به فارسى برنج و به تورانى کرنج و به هندى چاول نامند.
ماهیت آن: گیاه آن مانند جو و گندم و برگ ها و ساق آن بلندتر و نرم تر و منبت آن یعنى محل زراعت آن زمین هاى نم ناک و جاهایى که در آن آب باشد و یا آنکه آب بسیار به آن برسد مانند آب چشمه و رودخانه و باران و قنوات و بلندى گیاه آن در اکثر بلاد تا به یک قامت و در بنگاله تا به دو قامت مى رسد و در دو فصل آن را زراعت مى نمایند یکى پیش از موسم باران که برسات نامند و آن هنگام بودن آفتاب در ثور تا اواخر جوزا است که با آب باران آنچه در زمین هاى بلند است نشو و نما یابد و آنچه بر زمین هاى پست است مانند غدیرها که به هندى جهیل نامند و کنارهاى دریا و به طغیانى آب ها و سیلاب ها هر مقدار که آب بلند مى شود آن نیز بلند مى شود و مادام که سر گیاه و خوشه هاى آن بیرون از آب است آن را خوفى و ضررى نیست هر مدت که باشد و اگر احیاناً دفعتاً آب طغیانى کند و یا سیلاب عظیمى آید که تمام آن را بپوشد و غرق نماید و به زودى از زیر آب بر نیاید فاسد و پوسیده مى گردد و بهترین برنج ها و اماکنى که در آنها خوب مى شود بلاد هند است خصوصاً پشاور و کمون بندر سورت و بانس بریلى که مابین شاه جهان آباد و لکنهور است