گیاه شناسی (15)

زعفران :

همه کس می شناسد .

گزینش : بهترین زعفرانی است که تر و تازه و خوشرنگ و دارای بوی تند و خوش باشد . بر موی برگ آن اندکی سپیدی باشد . پر مایه و درست باشد . زود رنگ دهد ، چسبنده نباشد و خرد نگشته باشد .

مزاج : در اول خشک و در دوم گرم است .

خاصیت : قبض ، گدازنده ، و بسبب قبوضیتی که دارد پزاننده است . چسبنده است و گرمای معتدل دارد و باز کننده است . جالینوس فرماید : حرارتش از قبوضیتش قوی تر است . و روغنش گرمی دهد . خوزی گوید : زعفران به هیچ وجه غلظت را تغییر نخواهد داد . بلکه آنرا در حال خشکی نگه می دارد .عفونت را می زداید و تقویت درون کند .

آرایش : خوردن زعفران رنگ و رو را صفا دهد .

دمل و جوش : ورم را می گدازد، بر باد سرخ مالند مفید است

سر : سردرد آورد . زیان به سر می رساند . اگر با سیکی بخورند خماری از سر ببرد . خواب آور است و مایۀ تیرگی حواس است . شراب با زعفران مستی آوری است که حرکت را سلب می نماید . زعفران داروی ورم گرم داخل گوش است .

چشم : دیده را جلا دهد . اشک ریزی را منع کند . تیرگی چشم را برطرف کند . با به چشم کشیدنش کبودی چشم که از بیماری ها پیدا شده علاج شود .

سینه : شادی افزا و توانبخش قلب است . بیمارانی که از التهاب حجاب حاجز و پیچش شکم رنج می برند  زعفران یا روغن آن را بوی کنند به خواب روند و نفس روان شود و ابزار تنفسی را نیرو بخشد .

اندامان غذا : دل بهم آور است . مخالف ترشی است که اشتها را در معده بر انگیزد و از اینرو زعفران اشتها را از بین می برد .

ولیکن با حرارتی که دارد کبد و معده را تقویت کند . و معده را دباغ دهد و قبض گرداند . بعضی گویند زعفران برای طحال خوب است .

اندامان دفعی : شهوت انگیز است . ادرار بول کند . زعفران را با موم یا زردۀ تخم مرغ و دوچندان روغن زیتون قاطی کنند در علاج سخت شدن زهدان و بهم آمدن دهانۀ آن و درد افتاده بود فوراً زایید .

زهر ها : گویند اگر سه مثقال زعفران را یک مرتبه بخورند از شادی سکته کنند و می میرند .

جانشین : هموزنش کوشنه و یک چهارم وزنش پوست دارچین ختایی است .