بیماری های کودکان ومداوای آنها (2)
16- اگر کودک تب دار شد، باید دایه او را بپوشاند و شربت هائى مانند آب انار با اسکنجبین و انگبین، افشره خیار با کمى کافور و شکر باو بنوشاند. بچه باید عرق کند و اگر نیشکر تر را بفشریم و افشره آن را بر سر و پاى طفل بنهیم و او را بخوبى بپوشانیم عرق مى کند.
17- اگر کودک به درد پیچ روده اى گرفتار شد و بر خود پیچید و گریه کرد باید شکم او را در آب گرم و روغن زیاد و شمع اندک پیچید.
18- اگر کودک بطور پیاپى عطسه کرد نشانه ورم اطراف مغز است و علاج آن سرد گردانیدن و اندودن به سردکننده هائى چون افشره ها و روغن هاى سردکننده است و اگر سبب آن ورم نباشد باید ریحان کوهى را کوبید و در سوراخ بینى بچه وارد کرد.
19- اگر در بدن کودک جوش پیدا شد، ابتدا باید دانست که جوش سیاه و سر گشوده (زخم شده) کشنده، جوش سفید سالمتر و جوش سرخ بدون خطر است. همان طور که گفتیم اگر ماده باز آمده سیاه باشد کشنده است تا چه رسد باینکه به صورت جوش درآید. ممکن است در بیرون آمدن جوش نفعى براى تن بچه باشد. در هر حال علاج آن این است که خشکنده هاى لطیف را در آبى مى ریزیم که در آن موادى مانند گل سورى، آس، برگ درخت ون و گز پخته شده است و تن کودک را با آن مى شوئیم و یا اینکه با روغن این گیاهان تنش را مى مالیم.
تا وقتى جوشها نهترکیده اند کارى با آنها نخواهیم داشت ولى بمحض آنکه رسیدند بچاره مى پردازیم و اگر چرک کردند با مرهم سفیداب و شاید اگر لازم شد با آب انگبین و کمى بورک آن را مى شوئیم. و همچنین اگر قلاع (برکندگى) غلیظ باشد باید داروى قوى ترى بکار برده شود، مثلا آب بورک را با شیر مى آمیزیم و تن بچه را تا آنجا که تحمل دارد با آن مى شوئیم.
20- اگر در زیر پوست کودک آب جمع شد، گرم کردن بچه با آب آس پخته و گل سورى و گزنه دشتى و برگ درخت ون خوب است و از آن خوب تر اصلاح غذاى شیردهنده است.
21- اگر ناف بچه بر اثر گریه زیاد آماس کرد و یا به سببى در او فتق پیدا شد، باید نانخواه را با سفیده تخم مرغ بهم زد و بر موضع معلول نهاد و پارچه کتان نازک بر آن قرار دارد.
یا اینکه خرده باقلاى مصرى تلخ (ترمس) را با نبیذ (نوشابه خرما یا انگور) آمیخت و بر پارچه اى نهاده و موضع معلول را با آن محکم پیچید. قوىتر از آنها قبض کننده هاى گرم مانند مر، پوست سرو، مغز سرو، پوست اقاقیا، الوا (صبر) و آنچه که در معالجه فتق گفته مى شود مى باشد.
22- اگر بر اثر بریدن ناف، این عضو ورم کند باید شنگار و سقز را در روغن کنجد گداخت و به بچه خوراند و ناف او را اندود.
23- گاهى کودک نمى خوابد و دائما گریه مى کند و ناله سرمى دهد و ما ناچاریم او را بخوابانیم. پوست خشخاش و تخم خشخاش براى این منظور مطلوب ست و همچنین روغن کاهو و روغن خشخاش که بر سر و گیجگاه او مى مالند. اگر این مواد فایده اى نبخشیدند باید داروئى را بکار برد که نسخه آن بقرار زیر است:
1- دانه سمنه (کیسه چوپان) 2- جوز گندم (گل گندم، قنطوریون) 3- خشخاش سفید 4- خشخاش زرد 5- تخم کتان 6- دانه خورى (ثمر درخت ارژن) 7- بکمون (عرفج) 8- بارهنگ 9- تخم کاهو 10- تخم رازیانه 11- بادیان رومى (انیسون) 12- زیره
همه این مواد را مى کوبند و کم کم مى جوشانند و بعد مقدار کمى از بزر قطونا (اسپرزه) ى نکوبیده در روغن مى پزند و بر آن مى افزایند و به اندازه همه آنها شکر مى ریزند و مى آمیزند و باندازه دو درهم از آن به بچه مى خورانند. و اگر خواستند دارو بازهم موثرتر باشد، باندازه یک سوم یکى از این داروهاى نام برده و یا کمتر از آن، افیون در آن اضافه مى کنند.
24- گاهى کودک دچار سکسکه مى شود، چاره آن با نارگیل و شکر است.
25- اگر بچه استفراغ کرد، دو راه علاج وجود دارد: یا باید نیم دانگ قرنفل باو داد و یا معده او را بوسیله بازدارنده هاى ضعیف استفراغ بست (ضماد گذاشت).
26- اگر کودک به ناتوانى معده دچار شد، باید با شربت سوسن (میسوس) که با گلاب یا آب آس درست شده است معده را خیس کنند و آب را با کمى قرنفل و سرکه و یا قیراطى سرکه را در مقدار کمى شربت شیره انگور رقیق بریزند تا طفل بنوشد.
27- گاهى معده کودک بر اثر پرخورى به تباهى مى گراید و درد مى کند. این درد که مربوط به نیروى حس کننده است به نیروى وهم و پندار اثر مى کند، در نتیجه بچه خواب هاى هولناک مى بیند و ترسناک از خواب مى پرد. نباید گذاشت کودک بر شکم سیر و انباشته بخوابد، باید عسل بلید تا آنچه در معده است هضم و سرازیر گردد.
28- گاهى در بین دهان و سرخ ناى کودک آماس (ورم) پدید مى آید که ممکن است به ماهیچه ها و مهره هاى پشت گردن سرایت کند. در این حالت باید مزاجش را بوسیله شباف لینت داد و بعدرب توت و امثال آن را بوى خورانید.
29- گاهى کودک در خواب زیاد خرخر مى کند. چاره این خرناسه ها آن است که تخم کتان کوبیده و یا زیره کوبیده را در عسل خمیر کنند و به بچه بدهند.
30- ممکن است کودک به باد خردسالاندچار شود، علاج این همان است که در بحث بیمارى هاى سر گفتیم، لیکن در اینجا نیز داروئى را توصیه مى کنیم که ممکن است بسیار مفید باشد و آن اینکه: مرزه کوهى، جندبیدستر و زیره را باندازه هاى برابرمى کوبند و بهم مى زنند و به کودک مى دهند. مقدار مورد استعمال این دارو در هر وعده سه قرص است.
31- اگر مقعد کودک بیرون آمد، باید پوست انار، پوست آس تر، جفت بلوط (برارمازو)، ورد خشک، شاخ سوخته حیوان، زاج یمانى، سم بز، گل انار و مازوج را از هر کدام یک درهم در آب آنقدر جوشاند که در آن سختى باقى نماند و گذاشت تا بحالت ولرم درآید و بچه را در آن نشاند.
32- گاهى بچه بر اثر سرما به بیمارى زحیر (پیچش شکم)دچار مى شود، در این حالت باید باندازه سه درهم تخم گندنا و سه درهم زیره را باهم بکوبند و بپزند و با روغن کهنه ماده گاو درهم آمیزند و با آب سرد در دهان بچه بریزند.
33- گاهى در شکم کودک کرم هاى کوچکى پیدا مى شود که بیشتر در محل مقعد بوى آزار مى رسانند. اتفاق مى افتد که در بین آنها کرم هاى درازى هم باشند ولى کرم هاى پهن کمتر دیده مى شوند. چاره کرم هاى دراز این است که مقدار کمى آب درمنه در شیر مى ریزند و بوى مى خورانند و شاید هم نیاز بدان باشد که خاراگوش، برنج کابلى، زهره گاو و پیه شرنگ بر شکمش بگذارند و ضماد کنند. داروى دفع کرمهاى کوچک یعنى آنچه در مقعد جاى دارد: راسن (سوسن کوهى) یا زنجبیل شامى و عروق الصفر (زردچوبه) را بطور مساوى و باندازه هر دو آنها شکر در آب مى ریزند و به بچه مى دهند.
34- اگر ران هاى بچه پوست بیاندازند، باید گرد آس کوبیده و ریشه سوس کوبیده و یا گل سورى کوبیده و یا کوبیده سعد (مشگ زمین) یا آرد جو و یا آرد عدس را بر آن بپاشند.
