.مطالب زیر از کتاب قانون بوعلی سینا جلد2 گرفته شده است
سیاه دانه ( شونیز )
مزاج :در سوم گرم و خشک است .
خاصیت :تند و تیز ، تکه کنندۀ بلغم ، زداینده ، بادشکن است و بادکرده ها را فرو می نشاند .بسیار تنقیه کننده است .
آرایش : زگیل های واژگون ( المنکوسه ) را می برد .خال ها را می زداید و در علاج بهک و برص ویژگی دارد .
ورم و جوش :با سرکه داروی جوش شیری و ورم بلغمی و سخت را علاج است .
قرحه :با سرکه بر قرحۀ بلغمی و گری چرکین بگذارند مفید است .
مطالب زیر از کتاب قانون بوعلی سینا جلد2 گرفته شده است
سیب ( تفاح )
گزینش : از همه معتدل سیب شامی است . سیب بی مزه خوب نیست و فایده اش اندک است و سیب نارسیده هم هیچ است .
مزاج :سیب بی مزه در سردی و تری از دیگران بیشتر است زیرا مادۀ آبی دارد. سیب گس و گیرنده و ترش و سرد و متراکم است . سیب ترش آبدار بیشتر گرایش به سوی گرمی دارد و اگر سردی در آن چیره باشد سبب اختلافی است که در میان سیبها هست .همچنانکه در برگ و چوب درخت سیب نیز این اختلاف موجود است . عموماً سیب دارای گوهری تر است که چیرگی دارد و سرد است . اما سیب بسیار شیرین شاید سردی و گرمی معتدل داشته باشد و گرایشش به سوی گرمی باشد .
مطالب زیر از کتاب قانون بوعلی سینا جلد2 گرفته شده است.
سنجد ( غبیراء )
مزاج :در اول سرد ودر آخر دوم خشک است .
خاصیت :هر خونریزی را بند می آورد . صفرایی را بر می کند که به اندرون می ریزد . اگر مزه شراب شود و به کندی مست می شوند. سنجد از زالزالک کمتر گیرنده و قبض است .
سینه :در علاج سرفه گرم مفید است .
مطلب زیر از کتاب قانون بوعلی سینا جلد2 گرفته شده است
زیره ( کمّون )
زیره چندین نوع دارد : کرمانی سیاه ، فارسی زرد ، زیرۀ شامی ، زیرۀ نبطی . زیرۀ فارسی از زیره شامی و نبطی قوی تر است و زیره نبطی همان است که در هر کجا بدست آید . هر یک از انواع زیره کاشتنی و بیابانی دارد . زیرۀ بیابانی از زیرۀ کاشتنی تند مزه تر است . نوعی زیرۀ بیابانی هست که تخمش به تخم سوسن شبیه است . دیسقوریدوس گوید : زیرۀ کاشتنی بویژه نوع کرمانی خوشمزه است و بعد از او در خوشمزگی زیرۀ مصری آید .زیره در بسیار از سرزمینها می روید درازی چوبش یک وجب ، برگهایش چهار یا پنج برگ باریک و ریز ریز ( مشقق )همچون برگ شاهتره می باشند و بر شاخه ها شکوفه های کوچک دیده می شوند .
زیتون :
درختی است تنومند که در برخی از سرزمینها می روید . از زیتون روغن می گیرند . روغنی که از زیتون نارسیده گیرند نامش زیت انفاق است و آنچه از زیتون رسیده و زیتون میانه رسیده و نارسیده بدست آید زیت است و بس . زیتی که از زیتون میانۀ رسیده و نارسیده گرفته می شود در کنش هم میانۀ این و آن است . روغن را از زیتون کاشتنی و از زیتون وحشی می گیرند . روغن زیتون اگر کهنه باشد در ضماد ها تاثیر روغن گرچک و روغن ترب و روغن سیاه دانه دارد ، لیکن از آنها گرم مزاج تر است و کنشش تقریباً کنش آنهاست . اگر بخواهند به منظور دارویی شاخ و برگ زیتون را بسوزانند باید با عسل بیندایند .
رازیانه
تخمش به تخم کرفس می ماند . تخم رازیانۀ کاشتنی تقریباً با رازیانۀ بیابانی یک کنش دارند و رازیانۀ بیابانی از کاشتنی بسیار قوی تر است .
مزاج :رازیانه بیابانی بسیار گرم و
دارچین (دارصین) :
چندین نوع دارچین است . و نام های متعدد دارد : دارچین خوب که به سیاهی زند وکوهی و ستبر است ( غلیظ ) . دارچین سفید و سست که ریشه اش از هم پاشیده و سیاهرنگ است و صاف است و کمتر گره دارد . دارچینی که به سبزرنگی مایل و مزه اش همان مزۀ ( سلیخه ، دارچین ختایی ) است
مطالب زیر از کتاب قانون بوعلی سینا جلد2 گرفته شده است که در آن حکیم بوعلی سینا به بیان خواص مواد می پردازد
پونه ( فودنج ) :
پونه چندین نوع دارد : پونۀ کنارآبی ، پونه کوهی که بلندیش به بلندی زوفا و برگش به برگ زوفا شبیه است . پونه ای که آنرا ( غلیجن ) گویند ، پونۀ شاک که همچون سایر انواع پونه تند است و
