گیاه شناسی(22)
شلغم
دیسقوریدوس گوید : شلغم بیابانی و کاشتنی دارد . شلغم بیابانی شاخه های بسیار دارد و در ویرانه ها روید و به درازی یک ذرع بالا می آید و ساقه اش صاف و برگها صاف و به پهنای انگشت شست پا کمی زیادترند . همچون باقلی ثمرش در نیامک است و چون باز شد نیامکی دیگر پدید آید که تخمهای سیاهرنگ ریز در آن است و تخم را بشکنی داخلش سفید است . در علاج سرمایی که خلطهای فروشده را ببار آورده نافع است . و از داروهای تنقیه کننده مانند داروهایی ساخته از آرد لوبیا گرگی و غیره از قبیل آرد گندم و باقلی و گاودانه است. نوعی دیگر از شلغم هست که از شلغم نامبرده کم غذا تر است و اگر قبل از سم تخم آنرا خودره باشند تاثیر سم را خنثی می کند .
مزاج :هر دو نوع شلغم در دوم گرم ودر اول تر هستند .
خاصیت :جالینوس فرماید : شلغم را اگر خوب بپزند غذایی بسیار و متراکم می دهد .و اگر همیشه خورند سبب بند آمده ها می شود و بادزاست .شلغن با آب نمک پخته کم غذا تر است . بهترش آن است که با گوشت چرب بپزند .
آرایش:اگر شلغمی را بسوزانند و موم و روغن گل در وسط آن بریزند و بر خاکستر گرم بگذارند تا موم بگذارد علاج داء الثعب کهنه است .
قرحه :همین کار در ترک های چرکین ناشی از سرما مفید است و اگر شلغم پخته را بر ترکهای مذکور نهند باز مفید است .
سینه :شلغم پخته با گوشت چرب ، سینه و گلو را نرم می کند .
اندام های غذا :شلغم با گوشت پخته غذای بسیار دهد و گرده را گرمی بخشد . شلغم زیاد در معده ماندگار است .
مفاصل :آب پزش را بر نقرس بپاشند بسیار سودمند است . با گوشت بپزند پشت را گرم کند .
چشم :گویند خوردن خام و پختۀ شلغم به نفع چشم است .
اندام های راننده :شلغم منی بوجود آرد و شهوت انگیز است . تخم شلغم نیز شهوت انگیز است . خوردن برگ شلغم بول راریزش دهد .شلغم پخته با آب و نمک کمتر شهوت انگیز است .