کلیاتى درباره عوامل ایجاد درد (1)

از آنجا که وجود دارد در بدن موجود یکى از حالات غیر طبیعى و عارضى است، ابتدا بطور کلى درباره عوامل درد سخن مى ‏گوئیم:

مى‏ گوئیم، درد احساس منفیات است و عوامل آن منحصرا دو نوع است: نوعى از آن مزاج را بطور آنى دگرگون مى ‏سازد و آن انواع مختلف سوء مزاج است، و نوع دیگر پیوستگى را جدائى مى ‏اندازد.

منظور از انواع سوء مزاج مختلف آن است که گوهر اندام خود داراى مزاجى است، وقتى مزاج بیگانه ‏اى بر آن وارد مى‏ شود که مخالف مزاج گوهرى است، اندام بوسیله این مزاج روى‏ آور یا گرمتر از حالت قبلى مى‏ گردد و یا به سوى سردى مى ‏گراید. از این جهت نیروى احساس‏ کننده، از این مهمان ناخوانده رنج مى‏ بیند، چه وقتى دو ضد بهم مى‏ رسند نتیجه نامطلوبى حاصل مى‏ گردد.

آب به صورت زدن

پاشیدن آب بر صورت به خصوص اگر آن را با گلاب و سرکه بیامیزند براى کسانى که نیرویشان بر اثر کار زیاد و یا گرماى تب و یا غش کردن سست شده است بسیار مطلوب است. پاشیدن آب بر صورت اشتها را برمی انگیزد. لیکن براى کسانى که نزله و سردرد دارند مطلوب نیست.

فوائد اندودن(مالیدن) تن به روغن زیتون

اندودن بدن با زَیت (روغن زیتون) براى تن خسته و تب‏ دارانى که تب درازمدت و سردى‏ آور دارند و همچنین براى کسانى که در هنگام تب، عصب مفاصل‏ شان درد مى‏ کند و سرانجام براى بیماران ترنجیدگى و کزاز و حبس بول مطلوب است. باید زیت را در خارج از حمام گرم کنند. اگر در زیت مورد نظر روباه یا کفتار بپزند، همان طور که بعدا ذکر خواهیم کرد، براى بیماران درد مفاصل و نقرس بهترین علاج خواهد بود.

استفاده از ماسه

بهترین نوع ماسه براى جذب رطوبت از پوست، ماسه‏ هاى گرم کرانه دریاست. در موقع استفاده از ماسه بدن را باید بوسیله آن پوشاند و یا ماسه را کم‏ کم بر بدن پاشید. ماسه گرم از لحاظ فوائدش مانند آفتاب است و بطور کلى بدن را بیشتر از حد لازم مى ‏خشکاند.

آفتاب‏ خورى

اگر گرماى آفتاب زیاد باشد و کسى که در برابر آفتاب قرار دارد در جنبش و مخصوصا جنبش سخت و دشوار مثلا در حال دوندگى و هروله کردن باشد، از فوائد زیر برخوردار خواهد بود:

در این وضع، مواد زائد شدیدا از بین مى ‏روند، اندام باد کرده بعرق کردن وادار مى‏ شود، آماس حاصل از زیادى گوشت به تحلیل مى‏ رود، آماس استسقائى فرومیشیند، آفتاب خورى براى ربو مطلوب و براى انتصاب نفس (ارتوپنه) مفید است، سردرد مزمن را از بین مى ‏برد و به مغزى که مزاجش سرد است نیرو مى ‏بخشد.

عوامل خشکى ‏بخش‏

این عوامل نیز زیادند بقرار زیر:

جنبش، شب‏ زنده ‏دارى، تخلیه زیاد، جماع، کمى غذا و غذاى خشک، داروهاى خشکى ‏دهنده، حرکات نفسانى از هر نوع که بطور متوالى و بحد افراط باشد، تماس با خشکى ‏دهنده ‏ها، شستشو با آبهاى قبض ‏کننده، سردى یخ ‏کننده که نمى‏ گذارد غذا به اندام برسد، چیزى که قبض مى ‏آورد و موجب بند آمدن معبر غذا مى ‏گردد، تماس با هر چیزى که بسیار گرم است و بر اثر آن تحلیل رفتن بیش از حد روى مى ‏دهد، حتى شستشوى زیاد بدن که خشکى مى ‏آورد.

غذاها و گوارش آنها

غذاى چسبنده دیرتر از خوراک ناچسبنده فرومى‏ رود (عبور مى‏ کند). خیار پوست نکنده زودتر از خیار پوست‏ کنده سرازیر مى‏ گردد. نان سپوس‏دار از نان بى‏ سپوس زود گذرتر است. کسى که از کار خسته شده است و عادت به خوراک لطیف دارد، چنانچه بعد ازگرسنگى غذاى غلیظى نظیر شیربرنج بخورد، خونش بجوش مى ‏آید و مى‏ شورد و نیاز به رگ زدن دارد، هرچند که از فصد قبلى وى مدت زیادى نگذشته باشد. همچنین اگر شخص خشمگینى این کار را بکند به همین درد گرفتار مى‏ گردد.

وعده های غذایی (5)

اگر در تابستان، قبل از غذا میوه‏ هاى تر از قبیل زردآلو، توت، خربزه، هلو و آلو بخورند براى مزاج نامناسب نیست و اگر بجاى آنها میوه‏ هاى بهتر باشد چه بهتر. چون بخشى از این میوه‏ ها آب خون را مى‏ افزاید و این افشره و گوهر میوه، همانطور که در خارج بجوش مى ‏آید در خون نیز همان حالت را دارد. در این صورت گرچه شاید مفید باشد لیکن درعین حال خون را براى تعفن آماده مى‏ نمایند.

وعده های غذا (4)

اکنون معالجه امتلاء معده از خوراک را بیان مى‏ کنیم:

روى چنین غذائى که معده با آن انباشته شده است بهتر است که باندازه سه دانه نخود الوا (صبر زرد) تناول شود. یا نیم درهم الوا، نیم درهم سقز خانگى، یک دانگ بورک و بسیار بجاست که کمى افثیمون (افسنطین)  استعمال گردد و چنانچه فایده‏اى نبخشید، بخواب دراز پناه برد و یک روز تمام غذا نخورد.

وعده های غذا (3)

کسانى که درون گرم و نیرومند دارند، اکثر بعد از خوردن غذاى غلیظ، غذا به بادهائى تبدیل مى‏ شود که معده و اطراف آن را کشیدگى مى‏ دهد و بیمارهائى که از کشیدگى معده و اطراف آن انتظار مى‏ رود روى مى‏ آورند.

کسى که معده ‏اش تهى است چنانچه غذاى لطیف بخورد معده را سلامت نگهداشته است و اگر بلافاصله بعد از غذاى لطیف غذاى غلیظ فرودهد معده از آن متنفر است و آن را هضم نمى‏ کند و تباه مى‏ گردد، مگر اینکه در بین این دو غذا فاصله ‏اى داده شود. اگر شخص بخواهد این فاصله را مراعات کند باید طعام غلیظ را اندک‏ اندک وارد معده نماید و در این صورت معده بوسیله غذاى لطیف بند نمى ‏آید. اگر مقدار غذا خیلى بیشتر از اندازه بود و معده را مالامال و سرشار کرد و یا بر اثر حرکت آنچه در معده است بهم زده شد و یا یک نوشیدنى معده را پریشان‏ حال و مشوش گردانید باید هرچه زودتر قى کنند.