وعده‏ هاى غذا (1)

بهترین دستور درباره طعام سیرکننده آن است که روز اول یکبار و روز دیگر دوبار، در صبحانه و شام تناول شود. باید اعتیاد را نیز مراعات کرد، مثلا اگر کسى که عادت داشته است روزى دوبار بخورد باین دستور عمل کند لاغر مى ‏شود و از نیرویش مى‏ کاهد؛ اگر ضعف هضم داشته باشد باید روزى دوبار غذا بخورد ولى هربار غذاى خود را کمتر کند. کسى که عادت دارد هر روز یکبار غذا بخورد و بخواهد عادت را تغییر دهد و روزى دوبار بخورد ناتوانى و تنبلى و سستى بدو روى مى‏ آورد.

آب

زلال‏ ترین آب براى مزاج‏ هاى معتدل آبى است که بطور طبیعى بحد اعتدال سرد باشد و یا بوسیله یخ و بطور غیر مستقیم- بویژه اگر یخ بد و ناپاکیزه باشد- سرد شده باشد. حتى اگر یخ پاک و خوب باشد صلاح نیست که آن را در داخل نوشیدنى بیاندازند، زیرا آنچه بر اثر آب شدن یخ حاصل مى‏شود براى پى ‏ها، اندام‏ هاى تنفسى و درون بدن بطور عمومى زیان ‏بخش است و بجز اندام‏ هاى بسیار خون‏دار (خونگرم)، اندام‏هاى دیگر یخ را تحمل نمى‏ کنند.

طرز خوابیدن

بهتر آن است که نخست بر پهلوى راست و بعد بر پهلوى چپ بخوابیم که این دستور طب و شریعت است. اگر نخست بر شکم بخوابیم حرارت غریزى متوقف، جمع و تکثیر مى‏ شود و در هضم مددکار است. خواب بر پشت بسیار بد است و بیمارى‏ هاى نامطلوبى مانند سکته و فالج و کابوس از آثار آن است زیرا مواد دفعى را به سوى عقب مى ‏راند و این مواد راه و مجرا را که در جلو واقع و عبارت از سوراخ بینى و کام دهان است گم مى‏ کنند.

خواب تندرستان

تندرستان براى خواب‏شان باید برنامه داشته باشند. خواب باید به اعتدال باشد و وقت معین داشته باشد. در خواب نباید زیاده ‏روى کنند. و از شب بیدارى هم پرهیز کنند زیرابی خوابى زیاد براى مغز زیان‏ آور است و بر اثر آن تمام نیروها ناتوان مى‏ گردند. بسیار اتفاق مى‏ افتد کسى شب بیدارى مى‏ کشد و خواب را از خود مى ‏راند باین جهت که مى‏ ترسد غش کند و بى‏ نیرو شود.

خواب سنگین بهترین خواب است و خوابى است که بعد از سرازیر شدن خوراک از قسمت ‏هاى بالائى شکم و آرامش گرفتن آثار بعدى یعنى باد و قرقر شکم است.

خواب و بیدارى‏

 قبلا در زمینه ‏هاى خواب سنگین، خواب سبک، بیدارى و بی خوابى بیاناتى کردیم و گفتیم که در حالات معینى براى پدید آمدن و از بین رفتن آنها چه باید کرد. این بحث را در طب جزئى باز ادامه خواهیم داد. در اینجا فقط بنکات زیر اکتفا مى‏ کنیم:

اگر خواب به اعتدال باشد اعمال نیروى طبیعى بخوبى انجام مى‏ گیرد، نیروى روانى مى‏ آساید و بر گوهرش مى‏ افزاید. حتى مى ‏توان گفت از آنجا که خواب سستى‏ آور است نمى‏ گذارد روح- هر روحى که باشد- بگدازد.

تغییر حجم دادن اندام‏ها

 مى ‏گوئیم: اندام‏ هاى ناتوان و کوچک نیرومند و بزرگ مى‏ شوند. کسى که هنوز در سنین رشد و نمو است مى‏ تواند این کار را بوسیله تغذیه انجام دهد. براى سالخوردگان باید ماساژ معتدل و ورزش همیشگى که ویژگى آنست در کار باشد و گذشته از مالش دادن و ورزش اندام مورد نظر را باید با زفت اندوده کند. اگر اندام مورد نظر در مجاورت سینه و شش است حبس کردن نفس هم وارد است.

ویژگى‏هاى فصول سال‏

1- بهار:

در اوایل فصل بهار، آدمى به مقتضاى عوامل و ویژگى‏ هاى این فصل به رگ زدن و تصفیه مزاج و بویژه قى کردن نیازمند است. در این فصل باید از انواع گوشت و نوشیدنى‏ هائى که گرمى‏ بخش و بسیار رطوبت‏ آور هستند دورى جست. در این فصل غذا باید لطیف باشد، ورزش باید بطور معتدل و بیشتر از ورزش در ایام تابستان انجام گیرد، بدن را نباید با طعام انباشت بلکه غذا را باید به تفرقه تناول کرد، نوشیدنى و رب ‏هاى فرونشاننده گرما بایسته است و باید از گرم و تلخ و تند و شور پرهیز بعمل آید.

2- تابستان:

بهتر است که در فصل تابستان خوراک و نوشیدنى کمتر باشد و ورزش نیز کاهش یابد.

فربه شدن لاغران‏

سه چیز عامل اصلى لاغرى است: یکى خشکى مزاج، دوم خشک شدن روده‏ بند (ماساریقا) و سوم خشکى هوا.

اگر روده‏ بند خشک شود مزاج غذاپذیر نیست، پس باید لاغرى و خشکى را با دستور زیر معالجه کرد: باید قبل از حمام رفتن بدن را مالش معتدلى از حیث زبرى و نرمى داد تا پوست قرمز گردد.

معالجه بدن‏هاى حساس‏

برخى کسان هرآن براى بهم خوردن اعتدال مزاج آمادگى دارند. سبب‏ هاى این حالت عبارتند از:

1- امتلاء، در این صورت باید اندازه خلطها تعدیل گردد.

2- وجود خلطهاى نارس که باید کیفیت آنها تعدیل شود و غذاى این اشخاص در حد متعادل- بین کم و زیاد- باشد. تعدیل خلطها با تعدیل مقدار غذا، انجام ورزش زیاد و مالش دادن قبل از شست‏ وشو عملى مى‏ گردد، بشرطى که شخص به شست‏ وشو و ماساژ عادت داشته باشد در غیر این صورت ورزش و ماساژ باید سبک باشد. همچنین غذا را نباید یکباره تناول کنند و سیر شوند، بلکه آرام و بطور منقطع آن را میل نمایند. اگر بدن شخص به آسانى عرق مى‏ کند و عادت به عرق کردن دارد، چنانچه تعرق ملایم باشد گاهى بد نخواهد بود.

معالجه سرد مزاجان

شخص سردمزاجى که گرمى و ترى مزاجش باهم در اعتدال هستند باید بوسیله غذاهاى گرم که از لحاظ رطوبت و خشکى معتدل باشد و با اندودن جسم به روغن‏ هاى گرمى بخش و معجون‏هاى بزرگ (کبار) حرارت بدن را برانگیزد و تخلیه ‏هاى ویژه رطوبت و شست‏ وشوهاى عرق‏دهنده و ورزش‏ هاى مناسب حال انجام دهد.

چنین کسانى با وجود داشتن رطوبت معتدل باز نیاز به پیدایش رطوبت ‏ها دارند تا جاى سردى را پر کند. اما کسانى که همراه سردى مزاج داراى خشکى مزاج نیز هستند چاره آنها همان چاره سالخوردگان است.