آب
زلال ترین آب براى مزاج هاى معتدل آبى است که بطور طبیعى بحد اعتدال سرد باشد و یا بوسیله یخ و بطور غیر مستقیم- بویژه اگر یخ بد و ناپاکیزه باشد- سرد شده باشد. حتى اگر یخ پاک و خوب باشد صلاح نیست که آن را در داخل نوشیدنى بیاندازند، زیرا آنچه بر اثر آب شدن یخ حاصل مىشود براى پى ها، اندام هاى تنفسى و درون بدن بطور عمومى زیان بخش است و بجز اندام هاى بسیار خوندار (خونگرم)، اندامهاى دیگر یخ را تحمل نمى کنند.
اگر زیان آب یخ بسرعت آشکار نشود، به مرور زمان و در ایام پیرى کنش زیان آور خود را نشان خواهد داد.
پژوهشگران گویند: «آب چاه و آب رود و جویبار که اولى ساکن و دیگرى جارى است باهم گرد نیایند». قبلا درباره گزینش آب زلال راهنمائى کردیم (جلد یک) و افزودیم که آب نامطلوب را مى توان با سرکه اصلاح کرد.
بدان که خوردن آب در حالات ناشتا، ورزش، در موقع استحمام بویژه اگر شکم خالى باشد، در تشنگى کاذب شب هنگام، نظیر حالتى که براى مستان و خماران باده دست مى دهد و در هنگام پرکارى مزاج، براى هضم زیان دارد.
همچنان که سابقا گفتیم: سیراب شدن بسیار بد است و اگر ناگزیر از نوشیدن زیاد آب باشیم، لااقل باید هواى سرد را در میان برکشید و آب را مدتى در دهان گرداند. اگر اشتیاق به آب با این عمل نیز کم نشد، لااقل باید آن را از سبوى گردن باریک و تنگ گلو باریک سرکشید. خوردن آب از تنگ گردن باریک براى مى خواران مفید است و اگر ناشتایان نیز چنین کنند بى زیان خواهد بود. کسى که نمى تواند از خوردن آب در ناشتا صرف نظر کند، بویژه بعد از ورزش بهتر است که قبل از آب کمى شیره انگور با آب گرم بنوشد. بد نیستکه گرفتاران تشنگى کاذب بدانند که خواب و خوددارى تشنگى را فرومى نشاند، زیرا در این دو حالت بویژه اگر خوددارى و خواب باهم آیند، طبیعت ماده تشنگى را مى گدازد. ولى اگر تابع تشنگى کاذب شوند و بنوشند با این عمل طبیعت گدازنده را خاموش مى سازند، بار دیگر تشنگى روى مى آورد، زیرا خلط تشنه کننده را جنبش و نشاط دست مى دهد. تشنه لبان- بویژه آنهائى که تشنگى کاذب دارند- نباید آبرا یک دفعه سر بکشند بلکه لازم است که آبرا برمکند.
آب بسیار سرد بسیار نامطلوب است و اگر از خوردن آن گریزى نبود، باید بعد از غذاى کافى باشد. آب ولرم دل را بهم مى زند. آب گرم تر از ولرم چنانچه زیاد نوشیده شود معده را ناتوان مى سازد و اگر گاه به گاه میل شود معده را شست وشو مى دهد و لینت مى آورد.
