طبابت

گر طبیبانه بیایی به سر بالینم ///// به دو عالم ندهم لذت بیماری را

طبابت

گر طبیبانه بیایی به سر بالینم ///// به دو عالم ندهم لذت بیماری را

مشخصات بلاگ

در عصر حاضر سه مکتب طبی به طور عمده نفس می کشند:
طب قدیم!
طب جدید!
طب تلفیقی!
اکثر مطالبی که به اسم طب سنتی و طب قدیم در جامعه تبیین می شود در واقع طب تلفیقی هست!!!
اما بنده در اینجا فقط و فقط قصد دارم به ترویج طب قدیم که پایه ای وحیانی دارد بپردازم.
باشد که مقبول افتد!

آخرین نظرات
نویسندگان

۱۰ مطلب با موضوع «تاریخ پزشکی» ثبت شده است

« محمّد حسین عقیلى» که گاه از او به سید محمّد حسین خان، میر محمّد حسین خان بهادر و محمّد حسین بن محمّد هادى عقیلى علوى نیز تعبیر مى‏ شود، از مشهورترین طبیبان ایرانى ساکن شبه قاره هند بوده است.

سال تولد وى در تاریخ ثبت نشده است. محل تولد وى به نیز درستى معلوم نیست. او گاهى به توصیف محل ه‏اى از ایران- مثل رکن آباد شیراز مى‏ پردازد که این نشان‏گر حضور او در ایران بوده، ولى در عین حال نمى‏ توان اقامت او و نیز گزارش ‏هایى را که از هندوستان نقل مى‏ کند نادیده گرفت.

بررسى زندگى وى نیازمند احاطه بر کتب او، اطلاع دقیق از اساتید او و میزان تأثیرپذیرى او از گذشتگان و تأثیرگذارى او بر آیندگان است.

  • سعید !!!

 

همان‏طور که اشاره شد طب ایرانى را مى ‏توان ادامه و آمیزه ‏اى از طب سه مرکز مهم طب پیش از اسلام یعنى حوزه‏ ى ایرانى (جندى‏ شاپور)، حوزه هندى و حوزه‏ ى یونانى دانست که در این میان بیشترین تأثیر مستقیم بر طب اسلامى را حوزه طبى جندى‏ شاپور بر جاى گذاشته است.

با حمله اعراب به ایران و سقوط سلسله ‏ى ساسانیان، ایران هم به قلمرو بزرگ کشورهاى اسلامى افزوده شد. در سراسر این قلمرو، ایرانیان حرف اوّل را در زمینه ‏ى بسیارى از علوم از جمله طب مى‏ زدند. لذا مطالعه‏ ى تاریخ طب ایران در این مقطع زمانى مى‏ تواند ما را قدم ‏به‏ قدم با تاریخ تحوّل طب اسلامى همراه کند و در واقع مطالعه ‏ى هریک از این دو، بدون دیگرى امکان‏ پذیر نخواهد بود.

با ظهور اسلام و با توجه به تأکیدات فراوان پیشوایان دینى در

  • سعید !!!

طب در دوره ی سلوکیان،اشکانیان و ساسانیان

دوره‏ ى سلوکیان‏

پس از حمله اسکندر مقدونى به ایران سلوکوس اول، سلسله‏ ى سلوکیان را در سال 330 قبل از میلاد تأسیس کرد. اسکندر پس از شکست دادن داریوش سوم، آخرین پادشاه هخامنشى، به بررسى کتاب‏ها و نوشته‏ هاى ایرانیان پرداخت و برخى از آنها را به زبان یونانى و قبطى ترجمه کرد و اصل آنها را سوزاند و بدین‏ طریق قسمتى از دانش ایرانیان در زمینه‏ هاى طب، نجوم، کشاورزى و به یونان وارد گردید.

  • سعید !!!

 

طب در دوره‏ ى هخامنشیان‏

در این دوره تربیت پزشکان در سه مرکز بزرگ ایران یعنى همدان، پرسپولیس و رى انجام مى‏ گرفته و دروس پزشکى شامل علوم تجربى و نظرى بوده است. در این مراکز دانشجویان در سه رشته فارغ التحصیل مى ‏شدند[1]:

- شفادهندگان روحانى: اساس کار درمانى آنها بر پایه روان‏ درمانى بوده و عموما بیماران را با خواندن دعا و قطعات اوستا درمان مى‏ کردند. این افراد را"منتر پزشک" مى‏ نامیدند. فقط پیشوایان روحانى مى ‏توانستند منتر پزشک باشند.

- ارور پزشک: پزشکانى بودند که به وسیله عصاره ‏ى گیاهان و داروهاى گیاهى بیماران خویش را درمان مى‏ کردند. پزشکان دیگر رشته ‏ها نیز هنگام مداواى بیماران خود، با آنها مشورت مى‏ کردند و این همکارى جزء لاینفک نظام پزشکى در ایران باستان و در میان پزشکان گروه‏هاى مختلف بوده است.

- جراحان: آنها باید امتحانات سخت زیادى را پشت سر مى‏ گذاشتند.

  • سعید !!!

 

اگر چه طب را باید از جمله کهن‏ ترین و ریشه ‏دارترین علوم و فنون در مجموعه ‏ى تمدن بزرگ ایران به ‏شمار آورد، اما گسترش دین مبین اسلام در ایران و تحوّلات عظیم ناشى از آن چنین ایجاب مى‏ کند که تاریخ طب ایران طى دو مقطع جداگانه امّا پیوسته‏ ى پیش از اسلام و پس از اسلام مورد بحث و بررسى قرار گیرد:

دوره قبل از اسلام‏

 طب آریایى‏ ها

مهم‏ترین اطلاعات از طب این دوران را مى‏ توان از کتاب اوستا استخراج کرد. آریایى‏ها در ابتدا بیمارى را به قواى ما فوق طبیعه منسوب مى‏ دانستند، اما بعدها عفونت، گرما، سرما، گرسنگى، تشنگى، اضطراب، خون و ... را علت پیدایش و انتشار بیمارى‏ ها دانستند. در ایران قبل از دوران هخامنشیان دو مکتب عمده‏ ى پزشکى وجود داشته است:

مکتب مزدیسنا: این مکتب در آذربایجان پا به عرصه وجود گذاشته و در حقیقت با مکتب زرتشت یکسان است. بر مبناى تعالیم این مکتب که بانى آن زرتشت پیامبر ایران باستان است، درمان به عهده طبیب واگذار شده است.

" مهر" یا" میتره" رب النوع پزشکى در این مکتب است و به گفته زرتشت براى درمان بیماران، باید از گیاه ‏درمانى استفاده کرد. این مکتب خیلى پیش از مکاتب طب یونانى به وجود آمده است.

مکتب اکباتان: این مکتب در حدود یک قرن پس از زرتشت توسط

" سئناپوراهوم ستوت"[1] تأسیس گردیده است و در حدود 100 شاگرد در آن به تحصیل علوم حکمت، طب و نجوم مشغول بوده‏ اند.

  • سعید !!!

 

سرزمین یونان به جهت موقعیت جغرافیایى خود توانسته است با تمام‏

آسیا ارتباط داشته باشد و علوم را از منطقه بین النهرین، ایران و هند دریافت کند.

پزشکان در یونان به 4 طبقه تقسیم مى ‏شدند:

- پزشکان عمومى: غالبا توسط خانواده ‏هاى متموّل استخدام مى‏ شدند.

- پزشکان سیّار: یکى از تخصص‏ هاى اصلى آنها خارج کردن سنگ مثانه بود.

- ژیمناست ‏ها: کار اصلى آنها ماساژ دادن بود.

  • سعید !!!

طب در هندوستان‏

طب در هند ابتدا جنبه ‏ى مذهبى داشته ولى از سال 800 ق. م که برهمن‏ ها حکومت را در دست گرفتند، طبیبان یک صنف غیر روحانى را تشکیل دادند.

هندى‏ ها در جراحى، به ‏خصوص جراحى پلاستیک تبحر خاصى داشتند به طورى که در کتب طبى آنها از 120 نوع اسباب جراحى نام برده شده است‏[1]. به عنوان مثال معروف است که بینى بریده ‏ها براى ترمیم بینى خود به هند مراجعه‏مى ‏کردند. آنها مالاریا را مى ‏شناخته و از تأثیر پشه در بوجود آوردن آن آگاه بودند، همچنین در درمان بیماران از گیاهان بهره زیادى مى‏ برده ‏اند.

  • سعید !!!

 

ساکنان منطقه ‏ى بین النهرین که به ‏عنوان مهد تمدن اولیه شناخته مى‏ شود، به ترتیب زمانى سومرى ‏ها، اکدى ‏ها، بابلى‏ ها، آشورى ‏ها و کلدانى ‏ها تشکیل داده‏ اند.

آثار به‏ جامانده از پزشکى سومرى‏ ها و اکدى ‏ها که پیش از هزاره‏ ى سوم قبل از میلاد مى‏ زیسته‏ اند، به چند چاقوى مسى که اسباب جراحى بوده‏ اند و چند لوحه با خطّ میخى محدود مى ‏شود.

  • سعید !!!

 

پایان عصر یخبندان- که بشر را مجبور به زندگى غارنشینى کرده بود و آغاز زندگى یکجانشینى و کشاورزى موجب تحولى عظیم در جامعه بشرى شد و آن تبدیل زندگى غارنشینى و چادرنشینى به زندگى شهرى بود. مسئله حیاتى آب براى کشاورزى، توجه این قبایل را به دره‏هاى اطراف رودهاى پرآبى مثل‏

دجله، فرات، نیل، گنگ، سند و ... جلب کرد و زمینه ‏ساز ایجاد دو تمدن بزرگ در کنار رودخانه‏ هاى نیل و بین النهرین شد.

  • سعید !!!

 

انسان اولیه از زمان غارنشینى برحسب غریزه دریافته بود که چگونه مى ‏تواند زخم‏هاى خود را که بر اثر افتادن، برخورد با اشیاء برنده یا حمله موجودات درنده به وجود مى ‏آمد، درمان کند. بشر اولیه که توانسته بود از تجارب و مشاهدات خود براى رفع نیازهایش استفاده کند، کم ‏کم به فکر افتاد که از دانش خود به منظور بهبود زندگى خانواده و قبیله ‏اش استفاده کند؛ زیرا دریافت که این عمل براى حفظ بقا و صیانت نفس لازم است. مرد یا زن دانشمند قبیله که از طریق تجربه یا از اجدادش معلوماتى در مورد گیاهان شفابخش کسب کرده بود، به بالین بیماران و مجروحان

  • سعید !!!